Is gaol fada agus saibhir atá idir an ceol traidisiúnta agus tithe tábhairne na hÉireann. Is é an tábhairne an t-ionad sibhialta is tábhachtaí den tsochaí Éireannach, áit ina bhfuil baint leis an bpobal, an cultúr, agus an comhrá. Agus ag croílár an eispéiris sin tá ceol traidisiúnta na hÉireann, oidhreacht cheoil a théann siar na céadta bliain.
Stair an Cheol Traidisiúnta i dTithe Tábhairne
Tá baint ag ceol traidisiúnta le tithe tábhairne na hÉireann ó d'oscail na chéad tithe tábhairne sa tír. Sa 18ú haois agus sa 19ú haois, ba iad tithe tábhairne na hionaid shóisialta a bhí ag an bpobal, agus is ansin a thagadh ceoltóirí áitiúla le chéile chun seinm le chéile.
Ba iad na "seisiúin" neamhfhoirmiúla seo a choimeád traidisiún an cheoil Éireannaigh beo le linn tréimhsí deacra i stair na hÉireann. Cé go raibh an tír faoi chois iasachta ar feadh na gcéadta bliain, bhí an ceol ina bealach chun cultúr, teanga, agus féiniúlacht na hÉireann a choinneáil beo.
"Nuair a bhí na focail toirmiasctha, bhíomar in ann a labhairt tríd an gceol. Nuair a bhí ár dteanga coiscthe, bhíomar in ann a chaint le port." — Seanfhocal Éireannach
Na hUirlisí Ceoil Traidisiúnta
Tá réimse leathan uirlisí ceol traidisiúnta Éireannach a d'fhéadfá a chloisteáil sa tábhairne. Seo cuid acu:
Príomh-Uirlisí an Cheoil Traidisiúnta Éireannaigh
- Fidil: Mar an gcéanna leis an veidhlín clasaiceach, ach stíl sheinnte difriúil.
- Píb Uilleann: Leagan Éireannach de phíb, á seinnt leis na huillinn agus na méara.
- Bodhrán: Drumm láimhe traidisiúnta, déanta as craiceann gabhair nó caorach ar fhráma adhmaid.
- Consairtín: Uirlis aerchláir beag, a thugadh go hÉirinn sa 19ú haois.
- Fliúit Éireannach: Fliúit adhmaid simplí, a bhí coitianta i gceol damhsa.
- Cláirseach: Saothraítear an cláirseach Éireannach (cruit) le méara seachas le plioctrama.
- Bosca Ceoil: Leagan Éireannach den mheillidheon, a tháinig go hÉireann sa 19ú haois.
An Seisiún Ceoil: Croílár an Traidisiúin
Is é an "seisiún" atá i gcroílár an cheol traidisiúnta i dtithe tábhairne. Is éard atá i seisiún ná cruinniú neamhfhoirmiúil de cheoltóirí a thagann le chéile chun seinnt, de ghnáth i dtábhairne. Is bealach é seo chun eolas, scileanna, agus répertóir a roinnt, agus freisin chun traidisiúin a thabhairt ar aghaidh chuig an gcéad ghlúin eile.
Níl aon chlár ama foirmiúil nó struchtúr ag na seisiúin seo. De ghnáth, tosóidh ceoltóir amháin port, agus leanfaidh na ceoltóirí eile iad. De réir thraidisiúin, ní íoctar na ceoltóirí i seisiún, cé go bhfuil deoch nó dhó saor in aisce acu de ghnáth. Insíonn an traidisiún freisin nach bhfuil cead ag lucht féachana bualadh bos i ndiaidh poirt, ach is féidir leo a léiriú gur thaitin port leo trí "bheannacht" a fhuaimniú, nó "maith thú" a rá leis an gceoltóir.
I Tom Vernojik, óstálaimid seisiúin thraidisiúnta ceoil gach Déardaoin agus Domhnach ó 9in, agus cuirimid fáilte roimh cheoltóirí de gach leibhéal agus cúlra.
Cineálacha Ceoil Traidisiúnta
Tá cineálacha éagsúla ceoil laistigh den traidisiún Éireannach, agus tá a bhuanna féin ag gach ceann acu:
Poirt (Jigs)
Is ea "port" amháin de na cineálacha damhsa is sine i gceol traidisiúnta na hÉireann. Tá trí bhaill-nóta i ngach barra, agus de ghnáth tá fuinneamh agus spraoi ann. Tá dhá phríomhchineál port ann: an port dúbalta (six-eight jig) agus an port aonair (slip jig), a bhfuil rhythm 9/8 aige.
Ríleanna (Reels)
Tugadh an ríl go hÉirinn ón Albain sa 18ú haois, agus tá sé anois mar chuid lárnach den repertóir traidisiúnta. Tá ceithre bhaill-nóta i ngach barra, agus tá ríl níos tapúla ná port, a thugann dúshlán nach beag do cheoltóirí agus do dhamhsóirí araon.
Polcaí (Polkas)
Tá an polca mar chuid de thraidisiún ceoil réigiúnach Chontae Chiarraí, ach tá sé le fáil ar fud na tíre anois. Tá dhá bhaill-nóta i ngach barra, agus tá fuinneamh dearfach ag baint leis an bpolca.
Amhránaíocht Sean-nóis
An "sean-nós" (nó "an tseann-nós"), sin stíl amhránaíochta Éireannach gan aon tionlacan uirlise. Ba chleachtas tábhachtach é seo do chaomhnú na Gaeilge, agus tá na téacsanna agus na modhanna ornáideacha aistrithe ó ghlúin go glúin.
Faigh taithí uirthi féin: Imeachtaí Ceoil i Tom Vernojik
Déardaoin: Seisiún Traidisiúnta ó 9in
Dé Satharn: Amhránaí Éireannach Beo ó 10in
Domhnach: Seisiún Traidisiúnta "Bualadh Bos" ó 6in (tá fáilte roimh thosaitheoirí!)
An Ceol agus an tSochaí
Tá ról ríthábhachtach ag an gceol i saol sóisialta na hÉireann. Ón aimsir a mheas na Briotanaigh go raibh ceol agus damhsa na hÉireann "mímhorálta", go dtí athbheochan mhór na 1960í nuair a chuir grúpaí mar The Chieftains agus The Dubliners ceol traidisiúnta Éireannach ar fáil don lucht féachana idirnáisiúnta.
Inniu, tá ceol traidisiúnta níos mó ná tóir. Is gné ríthábhachtach den turasóireacht in Éirinn é, agus cúis mhór na milliúin turasóirí a thagann go hÉirinn gach bliain, ar lorg na heispéiris bharántúla Éireannaigh i dtábhairne stairiúla le ceol maith.
Ag an am céanna, tá ról ag an gceol i gcoimeád na féiniúlachta Éireannaí sa bhaile agus ar fud an domhain. Le gach Éireannach atá fágtha sa bhaile nó thar lear, feidhmíonn an ceol mar nasc leis an oidhreacht agus an traidisiún.
"Tá Éireannach ina chroí nuair a éisteann sé le fonn ón mbaile, cuma cá bhfuil sé ar domhan." — Seán Ó Riada, Cumadóir agus Ceoltóir
Inmharthanacht an Traidisiúin
Cé go bhfuil na traidisiúin cheolmhara Éireannacha tar éis maireachtáil ar feadh na gcéadta bliain, tá dúshláin nua rompu sa 21ú haois. Tá tionchar ag teicneolaíocht, athrú sóisialta, agus domhandú ar bhealaí éagsúla ar an gcaoi a seinntear, a roinntear, agus a chaomhnaítear ceol.
Tá tascanna tábhachtach le déanamh ag tithe tábhairne traidisiúnta agus nua-aimseartha araon chun a chinntiú go maireann an ceol agus an caighdeán ard. Ciallaíonn sé spás a sholáthar do sheisiúin, aitheantas a thabhairt do cheoltóirí, agus an ceol a cheiliúradh mar chuid ríthábhachtach den eispéireas tábhairne Éireannach - ní mar shiamsaíocht chúlra amháin.
I Tom Vernojik, tá muid tiomanta leis an traidisiún ceoil seo a choinneáil beo. Ní hamháin go dtacaímid le ceoltóirí traidisiúnta tríd imeachtaí rialta a óstáil, ach táimid freisin ag infheistiú sa todhchaí trí cheoltóirí óga a chur chun cinn agus spás a sholáthar dóibh chun a gcuid scileanna a fhorbairt.
Teacht ar Cheol Beo i Tom Vernojik
Má tá tú ar cuairt i mBaile Átha Cliath agus ag iarraidh taithí a fháil ar an gceol traidisiúnta Éireannach nó má tá tú ag lorg oíche amach le cairde, tá fáilte mhór romhat ag Tom Vernojik. Táimid bródúil as caighdeán ár gcuid ceoltóirí, an atmosféar fáilteach a chruthaímid, agus an dea-chaidreamh a thairiscimid idir deochanna, bia, comhluadar, agus ceol.
Bí linn don cheol!
Seiceáil ár sceideal imeachtaí agus cláraigh lenár nuachtlitir chun fanacht suas chun dáta leis na hoícheanta ceoil atá ag teacht aníos.
Féach Ár nImeachtaí